Jod radioaktywny w chorobach tarczycy

Tarczyca i jod

Jod jest niezbędny dla prawidłowej funkcji tarczcy, która zużywa go do produkcji hormonów. Komórki tarczycy posiadają specjalną pompę do wyłapywania jodu do wnętrza komórek. Ta zdolność komórek tarczycy do wychwytywania jodu jest wykorzystywana w medycynie do leczenia wielu chorób tego narządu.

Co to jest jod radioaktywny (RAI)?

Radioaktywny izotop to substancja, która wytwarza promieniowanie. Jod może występować w dwóch postaciach radioatywnego izotopu: I-123 i I-131, oba używane w medycynie. Izotopy te są podawane pacjentowi doustnie. RAI gromadzi się wewnątrz komórek tarczycy dokładnie jak jod i dzięki temu może być wykorzystywany do diagnozy lub leczenia chorób tarczycy. Promieniowanie
wytwarzane przez RAI jest nieszkodliwe dla tarczycy w przypadku I-123, natomiast promieniowanie I-131 niszczy komórki tarczycy. Radioaktywny jod, który nie został zmagazynowany w tarczycy jest wydalany z organizmu przez pot i mocz. Nie ma niebezpieczeństwa używania RAI u osób, u których wystąpiła reakcja alergiczna na owoce morza lub środek kontrastowy podawany przy zdjęciach rentgenowskich.

RAI w obrazowaniu tarczycy

I-123 to izotop używany do obrazowania tarczycy, jest wykorzystywany w scyntygrafii tarczycy. Niewielka dawka I-123 jest podawana pacjentowi, który następnie wraca do pracowni po 3-5 h aby wykonać zdjęcie tarczycy. Wykonywane jest ono przy użyciu aparatu, który wykrywa promieniowanie emitowane przez zmagazynowany w tarczycy jod radioaktywny. Aparat jest podobny do zwykłego rentgena. Podczas wykonywania zdjęcia ilość wydzielanego promieniowania jest dokładnie mierzona, aby określić aktywność tarczycy (Radioactive Iodine Uptake, RAIU). Promieniowanie emitowane przez izotop I-123 jest bezpieczne, w związku z tym żadne środki ostrożności po badaniu nie są wymagane. Całkowita ilość promieniowanai, którą otrzymuje pacjent podczas scyntygrafii tarczycy jest mniejsza od ilości przyjmowanej podczas zwykłego zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej. Nie ma skutków ubocznch po podaniu I-123 podczas scyntygrafii tarczycy.

Jod pomieniotwórczy w leczeniu chorób tarczycy

I-131 to izotop używany do niszczenia nadczynnej i zmienionej rakowo tkanki tarczycy.

Nadczynna tkanka tarczycy

Małe dawki I-131 (5-30 mCi) podawane są aby zniszczyć nadczynną tkankę tarczycy. Często skutkuje to przejściem nadczynnego gruczołu w niedoczynny.

Pacjenci po terapi mogą wrócić do domu, jednak niezbędne są pewne srodki ostrożności (patrz niżej).

Czasami pacjenci mogą odczuwać niewielkie dolegliwości bólowe po terapi I-131 w leczeniu nadczyności. Aspiryna, ibuprofen (leki, które można kupić bez recepty) łagodzą lub likwidują te objawy.

Efekt terapi może być widoczny od kilku tygodni do kilku miesiący

W tym czasie pacjent powinien być kontrolowany przez leczącego go endokrynologa.

Rak tarczycy

W celu zniszczenia komórek raka tarczycy używane są duże dawki I-131 (30-200 mCi). Pacjenci, którzy otrzymali dużą dawkę izotopu mogą zostać poproszeni o pozostanie w szpitalu na 24h aby nie narażać innych na ekspozycję na promieniowanie, zwłaszcza jeśli w domu pacjenta są małe dzieci. Gruczoły ślinowe podobnie jak tarczycy wychwytują jod, dlatego terapia I-131 może powodować ich obrzek i ból. W takim przypadku pomocne może okazać się ssanie cukierków po terapii.

Ekspozycja

Aby nie narażać innch zastosuj następujące zalecenia:

Utrzymuj rozsądną odległości od innych osób (~1m) przez 2-3dni.

Przymuj dużą ilości płynów przez 2-3dni.

Nie przygotowuj jedzienia dla innych przez 2-3dni.

Spłukuj toaletę 2-3 razy przez 2-3dni.

Śpij w osobym łóżku (~2m odległości) przez 5-11dni.

Unikaj długiego kontaktu z dziećmi i ciężarnymi przez 5-11dni.

Ryzyko i obawy

Środki ostrożności po terapii I-131 RAI

Jod I-131 wytwarza promieniowanie, w związku z tym niezbędne są pewne środki ostrożności.

Pacjenci poddani terapii jodem I-131 muszą postarać się unikać kontaktu z innymi, w szczególności z kobietami w ciąży i małymi dziećmi.

Długookresowe ryzyko I-131 RAI

RAI jest skutecznym i bezpiecznym środkiem leczenia wyżej wymienionych chorób tarczycy. Trudno unikąć rozwoju niedoczynności tarczycy po leczeniu nadczynności jodem radioaktywnym. Niezbędne jest więc monitorowanie poziomu hormonów tarczycy i wdrożenie ewntualnego leczenia.

Ważne jest, aby pacjent po leczeniu RAI był regularnie badany przez lekarza.

Dawki RAI (stosowane w leczeniu raka tarczycy) używane w leczeniu raka tarczycy mogą spowodować problemy z gruczołami ślinowymi prowadząć do utraty czucia smaku i uczucua suchości w ustach. Srodki ostrożności przedsięwzięte zaraz po terapi mogą temu zapobiec. Możliwy jest również czasowy spadek ilości komórek krwi w organizmie.

Specjalne środki ostrożności dla kobiet

RAI, I-123 oraz I-131, nie powinien być nigdy stosowany u kobiet w ciąży i karmiących.

RAI podawany podczas ciąży może uszkodzić tarczycę dziecka. RAI przedostaje się również do mleka karmiącej.

Planowanie ciąży powinno zostać odsunięte o przynajmniej 6-12 miesięcy po podaniu jodu. Kobiety, które nie przeszły menopauzy powinny w celu wykluczenia ciąży wykonać test ciążowy.

Specjalne środki ostrożności dla mężczyzn

Mężczyźni po terapii RAI w raku tarczycy mogą mieć zmniejszoną ilość nasienia, mogą także być bezpłodnii nawet do dwóch lat(duże dawki stosowane w leczeniu raka tarczycy).

Leki

Przed leczeniem nadczynności tarczycy jodem promieniotwórczym należy na ogół odstawić leki tyreostatyczne na 7 dni (jeśli jest stosowana dodatkowo L-tyroksyna również nie można jej przyjmować). Pozostałe leki mogą być stosowane jak dotychczas.

Pamiętaj jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości skontaktuj się ze swoim leczącym lekarzem.